De Gentse Boekentoren is zo’n 64 meter aan architecturale pracht. Maar de toren is meer dan alleen een monument. “Een baken van de wetenschap. Hier kunnen onderzoekers en studenten terecht in hun zoektocht naar kennis”, zegt hoofdbibliothecaris Dries Moreels.
Een toren met boeken en...
Toen Henry Van de Velde in 1933 begon met het tekenen van de toren, was zijn opdracht duidelijk: een gebouw ontwerpen dat de grootste opslagplaats van de Gentse universiteitsbibliotheek moest worden. Het werd een toren met boeken.
Maar daar blijft het niet bij. Naast boeken ontsluit de Boekentoren tijdschriften en belangrijke erfgoedcollecties. Dat gaat van middeleeuws manuscripten over archieven van artiesten en schilderijen tot de gekste dingen. “We hebben zelfs de eerste broodzak van de bekende Gentse bakkerij Bloch hier in bewaring. Allemaal dankzij bibliothecarissen die niets wilden weggooien.”
“Op het moment zelf lijkt zoiets banaal, maar na verloop van tijd wordt dat een historisch document. De Boekentoren is dus ook wat je een bewaarbibliotheek noemt. Al dat materiaal, samen met alle boeken en tijdschriften, beslaat momenteel al zo’n 65 kilometer.”
Dreigt de toren dan niet vol te geraken? “Dat zal zeker gebeuren, want we gaan er geen verdiepingen bovenop zetten”, lacht Dries Moreels. “Maar we verwijderen veel dat elders goed bewaard wordt en gemakkelijk toegankelijk is.” Bovendien ligt natuurlijk niet al het wetenschappelijk werk dat de UGent bezit in de Boekentoren. Iedere faculteit heeft een eigen bibliotheek. Samen met de Boekentoren vormt dat netwerk de Universiteitsbibliotheek Gent.
De digitale bib
Bewaren is één ding, maar uiteraard kan je ook alles raadplegen of uitlenen. Ook de unieke stukken uit de erfgoedcollecties. “Die zijn wel enkel ter plaatse te raadplegen uiteraard”, legt Dries Moreels uit. “Ze worden na aanvraag klaargelegd in de leeszaal, waar je ze in alle rust kunt bekijken.”
Maar de kans is groot dat wat je zoekt ook online te raadplegen is. De Boekentoren is namelijk voortrekker in het digitaliseren van collecties en boeken. “Het gaat per jaar over 10.000 stuks die gescand of gefotografeerd worden”, vertelt collectiebeheerder Hendrik Defoort. “Het online aanbod groeit organisch, op basis van de vragen die we krijgen. Als een onderzoeker bepaalde handschriften opvraagt, dan scannen we die om via mail op te sturen, en bewaren ze meteen ook in het online archief.”
En dan is er ook nog de rol van Google. Al zo'n 300.000 boeken van de UGent-collectie zijn raadpleegbaar via Google Books. "We waren de eerste universiteit van België die mocht meewerken aan het project, toen enkel de collecties van instellingen als Harvard, Stanford en Oxford University al online stonden", vertelt Hendrik fier. "Ondertussen wordt onze collectie door 140.000 unieke bezoekers per dag bekeken."
De ‘blokkentoren’
Als de toekomst digitaal is, wat dan met de fysieke bibliotheek? “Papier heeft echt wel zijn nut bewezen als eenvoudig middel om kennis te maken met talen en culturen die ver van ons staan”, zegt de bibliothecaris, “aan ons om nieuwsgierige mensen te zoeken, die er meer over willen weten.”
En het ziet er bovendien ook niet naar uit dat de Boekentoren snel een spookgebouw dreigt te worden. De studiezaal is een echte hotspot voor blokkende studenten. “In de examenperiodes is het hier dringen voor een plekje, maar ook tijdens de rest van het academiejaar zie je hier veel studenten met de neus in de cursus.”
Al is het meer dan een studieplek. “Noem het gerust een echte ontmoetingsplaats voor studenten. Vaak komen ze hier met vrienden samen. En sommigen lopen er de liefde van hun leven tegen het lijf (lacht).”
Na negen jaar restauratie is de Boekentoren eindelijk weer open voor publiek. En al zeggen we het zelf: hij ziet er beter uit dan ooit. Wil je de toren zelf eens bezoeken? Dat kan, zowel virtueel als in het echt.
Lees ook
Ken jij dit plekje aan de UGent?
Herken jij deze UGent-locatie? Een balustrade die al door zoveel handen is vastgehouden. Zijn de gouden bollen op de muur een punt van herkenning? Of dat blauwe strookje daar onderaan, weet jij bij wat het hoort?
Ken jij dit plekje aan de UGent?
Herken jij dit gebouw? Een mozaïek van verschillende soorten glas. Als een symbool voor de universiteit, met de enorme mix aan opleidingen, onderzoeksdomeinen, nationaliteiten, …
UGent-virologen leveren strijd tegen virussen in nieuw onderzoeksgebouw
Professor Xavier Saelens en zijn team werken elke dag aan nieuwe en verbeterde vaccins en geneesmiddelen tegen griep- en coronavirussen. Dat doen ze vanaf nu in een nieuw onderzoeksgebouw. “Ons uiteindelijke doel: zieke mensen helpen.”
De stiltekamer: een oase aan rust in een drukke omgeving
Op de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen is er sinds dit academiejaar de stiltekamer. Het is een prikkelarme ruimte waar je terechtkan voor een gebed, meditatie, yoga, of gewoon om even tot rust te komen. Vicerector Mieke Van Herreweghe en decaan Ann Buysse lichten het belang van zo’n ruimte toe.
