Hoe wetenschappelijk onderzoek helpt om een job te vinden die bij je past

Of je nu net bent afgestudeerd of op zoek naar een nieuwe uitdaging: je droomjob vinden is een complex en uitdagend proces. Maar wat is dat eigenlijk, de ideale job? Hoe pak je de zoektocht aan? En hoe zorg je ervoor dat je gelukkig blijft als je die job hebt gevonden? Professor Greet Van Hoye van UGent @ Work: “Zelfreflectie is het allerbelangrijkste.”

Weten wie je bent en wat je wil, dat bedoelt professor Greet Van Hoye met ‘zelfreflectie’. “Het begint allemaal bij zelfkennis: wie ben ik, wat doe ik graag? Als je dat weet, kan je op zoek naar je droomjob. Want die sluit aan bij jouw interesses, waarden en behoeften”, legt ze uit. Greet is hoofddocent aan de vakgroep Marketing, Innovatie en Organisatie bij de faculteit Economie en Bedrijfskunde en onderzoekt hoe mensen op zoek kunnen naar een een beroep dat bij hen past en hoe organisaties ervoor kunnen zorgen dat medewerkers zich betrokken en tevreden voelen.

Wat is een droomjob?

Wat zo’n droomjob precies inhoudt, daar bestaat geen eenduidig antwoord op. Net omdat de invulling ervan afhangt van persoonlijke factoren. “Er moet vooral een goede match zijn tussen jou en de job. Dat noemen we een fit”, zegt Greet. “Enerzijds spreken we van een supplementaire fit: als jouw waarden passen bij de cultuur van de organisatie. Anderzijds is er de complementaire fit, waarbij jouw vaardigheden en behoeften aansluiten bij wat de organisatie te bieden heeft. Zoals de mogelijkheid om je verder te ontwikkelen of een aantrekkelijk loonpakket.” Uit onderzoek blijkt dat zowel werkgevers als sollicitanten op zoek gaan naar die fit. En als die er niet is, leidt dat vaak tot vertrek of ontevredenheid.

Als je weet wat je wil en daar regelmatig bij stilstaat, kan je je loopbaan actief sturen en optimaliseren. Greet: “Binnen je huidige job kan dat je helpen om op zoek te gaan naar nieuwe uitdagingen. Tijdens je zoektocht naar een job helpt het je een goede match te vinden.”

Meer nog: het is een heel belangrijke fase in die zoektocht, vertelt Greet. “Vroeger dachten we: hoe meer tijd je investeert in je zoektocht, hoe groter de kans op succes. Nu weten we dat vooral de manier waarop belangrijk is.” Zoek slimmer, niet harder: dat concludeert Greet uit haar onderzoek naar werkzoekkwaliteit. Samen met haar collega’s verwerkte ze wetenschappelijke studies in een theoretisch model dat het ideale werkzoekproces beschrijft. Dat bestaat uit vier stappen: breng in kaart wat je kan en wil, plan je sollicitaties, voer je plan uit en reflecteer.

Een job vinden die bij je past

1. Breng in kaart wat je kan en wat je wil

De eerste fase kan je op verschillende manieren aanpakken. Sommige mensen kiezen ervoor om loopbaanbegeleiding te volgen of online tests te doen, bijvoorbeeld via VDAB. Voor studenten biedt een stage tijdens de opleiding een uitstekende kans om zichzelf beter te leren kennen en te ontdekken welke taken ze leuk vinden. Werkzoekenden kunnen dan weer via vrijwilligerswerk of een tijdelijke job waardevolle inzichten ontdekken in hun eigen voorkeuren en talenten. Op deze manier kan je duidelijke doelen opstellen voor je zoektocht naar een job.

2. Plan je sollicitaties

“Als je weet wie je bent en wat je wil, kan je beginnen plannen”, aldus Greet. “Dat is de tweede fase in het zoekproces. Wanneer ga je solliciteren? Voorzie daarvoor voldoende tijd, stel deadlines én bepaal op welke manier je solliciteert.” Schuim dus niet enkel vacaturesites af, maar spreek ook je netwerk aan. Greet: “Heel veel jobs worden via via ingevuld en komen pas op de markt als er niemand wordt gevonden. Als je met mensen praat, kan dat je helpen bij je zoektocht.” 

3. Solliciteer

En dan is het tijd voor actie: het daadwerkelijk solliciteren. Die derde fase vraagt om doorzettingsvermogen, want het kan soms ontmoedigend zijn om afgewezen te worden of geen antwoord te krijgen. "Zie afwijzingen als een leerproces," adviseert Greet. "Dat zijn leermomenten die je kunt benutten. Vraag feedback zodat je je werkzoektocht doeltreffender kan maken. Zie het als een kans om te leren en te groeien. Hoe kan je bijvoorbeeld je cv verbeteren? Hoe kun je jezelf sterker presenteren? Uit onderzoek blijkt dat werkzoekenden die actief feedback zoeken, sneller werk vinden.” 

4. Reflecteer en evalueer

De laatste fase is reflectie. Greet: “Kijk terug op je doel: hoe dicht ben je bij het bereiken ervan? Als je merkt dat het onhaalbaar is, moet je bereid zijn om bij te sturen. Evalueer ook op wat je al hebt geprobeerd: waar heb je gesolliciteerd en welke andere opties zijn er? Misschien kan je een onbetaalde stage overwegen. Hoe dan ook: het is essentieel om actief bezig te blijven. Enkel vacatures aflopen en afwachten is niet effectief.”

(Niet alleen) geld maakt gelukkig

Je droomjob vinden is één ding, maar wat als je die te pakken hebt? Hoe zorg je ervoor dat je gelukkig blijft op de werkvloer? Ook daar bestaat veel onderzoek naar, vertelt Greet. “Uit een studie van Randstad blijkt dat 65% een aantrekkelijk loon belangrijk vindt. En meer dan zeven op de tien Vlamingen is tevreden met zijn loon, blijkt uit een Policy Brief die UGent @ Work samen met onderzoeksbureau Bilendi voerde – via een bevraging bij een representatieve steekproef van 1.127 Vlaamse werknemers die minstens deeltijds aan het werk waren.

Toch is geld niet de belangrijkste voorwaarde voor werktevredenheid. Wél dat de drie universele psychologische basisbehoeften vervuld zijn: autonomie, verbondenheid en competentie. Hoe meer je zelf over dingen kan beslissen, hoe meer voeling je hebt met andere mensen en hoe meer je voelt dat je iets kan of dat je kan groeien, hoe gemotiveerder en gelukkiger je bent op het werk.”

Meer nog: onderzoek dat Greet met UGent @ Work voerde, stelt dat meer dan de helft van de Vlaamse werknemers aan de slag zou blijven als ze genoeg geld hadden.” Dat komt voor een groot stuk omdat werk ons leven zinvol maakt, zegt Greet. “Als je werkt, kan je iets betekenen voor anderen. Daarnaast is er het sociale aspect en geeft het structuur aan je leven. Plus: je job is een deel van je identiteit. Het is wie je bent. Bij werklozen vallen die zaken weg, en we zien dat ze daardoor vaak ongelukkiger zijn.”

Je zoektocht naar een job die bij je past is dus een reis die begint bij zelfkennis, en eindigt bij voortdurende zelfreflectie. Een job biedt meer dan alleen financiële zekerheid, het draagt bij aan je identiteit, welzijn en zingeving. “Door jezelf te blijven ontwikkelen en actief betrokken te blijven bij je werk, vergroot je niet alleen je werktevredenheid, maar ook je persoonlijke geluk en zingeving in het leven”, besluit Greet.