Kanker blijft een van de belangrijkste doodsoorzaken in het Westen en de behandelingen gaan nog altijd gepaard met vervelende bijwerkingen. Prof. dr. Liv Veldeman en haar team onderzoeken in het UZ Gent hoe ze de bijwerkingen kunnen verminderen.
Prof. dr. Liv Veldeman en haar team, bijvoorbeeld, buigen zich in het UZ Gent dagelijks over radiotherapie. Zij onderzoeken hoe ze de bijwerkingen daarvan zoveel mogelijk kunnen verminderen. Radiotherapie is een belangrijk onderdeel in de behandeling van borstkanker.
De bestralingstechnieken zijn spectaculair verbeterd tegenover pakweg dertig jaar geleden. Toch krijgen patiënten vandaag nog altijd te maken met bijwerkingen, zowel op korte als op lange termijn. Want bestraling doodt kankercellen, maar helaas ook gezonde weefsels.
Hart en longen mee bestralen
Standaard liggen patiënten op hun rug tijdens borstbestralingen. Dat betekent dat er mogelijk een stukje van je longen mee bestraald wordt. Op korte termijn kan je daardoor last krijgen van kortademigheid. Op lange termijn heb je, vooral als je rookt, een verhoogd risico op longkanker. Bestraling van de linkerborst kan hartcellen en kransslagaders beschadigen. Daardoor heb je een verhoogd risico op hart- en vaatziekten.
Zo’n tien jaar geleden doctoreerde prof. Liv Veldeman over de voordelen van radiotherapie in buiklig als alternatief voor ruglig. Vandaag werkt ze als staflid van de dienst radiotherapie verder op die studie uit haar doctoraat.
Voordelen van buikligtherapie
Bij buikligtherapie spaar je de longen en het hart meer. “Patiënten liggen op een platform, met hun borst die door een opening naar beneden hangt”, verduidelijkt prof. Veldeman. “Daardoor valt de borst weg van het hart en de longen en geven we minder dosis op het hart en de longen.” Buikligbestraling blijkt niet alleen voordelig voor het hart en de longen, maar ook voor de huid.
Prof. Veldeman: “Als de borst naar beneden hangt, wordt ze overal ongeveer even smal. Zo kunnen we veel makkelijker een homogene dosis op de hele borst geven. In ruglig is je borst aan de basis veel breder dan aan de top. Om de basis van de borst voldoende te bestralen, is er een hogere dosis nodig, Met als gevolg dat je overdosering geeft aan de top. En dat geeft op lange termijn meer huidreactie.”
Bloed, zweet en tranen
De voordelen zijn er. Maar er komt heel wat bloed, zweet en tranen - of zeg maar geld, tijd en inspanning - bij kijken om zo’n buikligplatform overal als standaardbehandeling toe te passen. Het buikligplatform zelf moet bijvoorbeeld eerst helemaal op punt staan. Want vandaag zijn er nog wel wat nadelen.
Prof. Veldeman: “De commercieel beschikbare platformen zijn niet goed. Ze zijn niet gebruiksvriendelijk en liggen erg oncomfortabel. We hebben een tijdje geprobeerd om samen te werken met verschillende privéfirma’s, maar dat liep allesbehalve vlot.”
Wetenschappers en ingenieurs samen tegen kanker
CRIG, het Cancer Research Institute Ghent, verbindt wetenschappers met als specifiek doel om kankeronderzoek te verbeteren. Ook het team van prof. Veldeman besloot uiteindelijk contact op te nemen met andere wetenschappers om gewoon samen een platform te ontwikkelen. Uiteindelijk kwamen ze in contact met de opleiding Industrieel Ontwerpen aan de UGent Campus Kortrijk.
Prof. Veldeman: “Max Schoepen, een student industrieel ingenieur, heeft in zijn masterthesis een prototype ontwikkeld. Nadien is hij bij ons gebleven als doctoraatstudent. Intussen heeft hij zijn doctoraat afgewerkt en werkt er een tweede doctoraatstudent bij ons.”
Waar het geld naartoe gaat
Een buikligplatform ontwikkelen, dat is één ding. Prof. Veldeman onderzoekt nu de voordelen van buikligbestraling via klinische studies. Dat kan ze dankzij haar halftijds mandaat bij Kom op Tegen Kanker. “Maar onderzoekers zijn niet altijd goed in het naar buiten brengen van onderzoeksresultaten”, bekent prof. Veldeman. “CRIG kan ons daarbij helpen. Tijdens Levensloop bijvoorbeeld, een initiatief van Stichting tegen Kanker om geld in te zamelen, was er een tentje van CRIG. Daar speelden filmpjes over ons onderzoek af. Zo weten mensen wat we doen en waar hun geld eigenlijk naartoe gaat. Dat is voor ons erg belangrijk. Want we hebben het geld nodig om de behandelingen te verbeteren.”
Lees ook
Gentse onderzoeksters detecteren borstkanker weldra zonder pijnlijke mammografie
Een op 8 vrouwen in België wordt getroffen door borstkanker. Het is de meest voorkomende vorm van kanker bij vrouwen. Wereldwijd zijn onderzoekers op zoek naar innovatieve detectie- en behandelmethodes. Zo ook experimenteel oncologe An Hendrix en medisch oncologe Hannelore Denys.
Lees ook
Hoe kleine zebravissen de wetenschap vooruithelpen
Met 15.000 zijn ze, de zebravissen in de Core Zebrafish Facility Ghent op de site van UZ Gent. Ze worden er in de beste omstandigheden gekoesterd en verzorgd als proefdier door de onderzoekers van het Centrum Medische Genetica.
Hoe wetenschap ons kan helpen om muggen weg te houden
Ben je die jeukende muggenbeten ook beu? UGent-onderzoekers bestrijden muggen met wetenschap, en werken aan een product dat muggen verjaagt met bacteriën.
Zo vermijd je parasieten op reis
Vakantie! Je kijkt al uit naar al de heerlijke dingen die je gaat eten op reis, maar wacht … Kan je zomaar om het even wat eten? “Er zijn toch een aantal voedingswaren waar je wat voorzichtig mee moet zijn.” Professor Sarah Gabriël vertelt ons hoe je kan vermijden dat je parasieten terug mee naar huis neemt.
Revolutie in de plastische chirurgie: menselijk weefsel rolt uit de printer
Nieuwe stukjes bot, spier, huid of vet maken met een 3D-printer om letsels te genezen. Klinkt futuristisch? Vandaag worden de eerste stappen al gezet! We spraken met plastisch chirurg en professor Phillip Blondeel over zijn onderzoek naar tissue engineering.
