“Vanuit infectiologisch standpunt, hadden we in september al naar code rood moeten gaan.” Dat zegt professor Steven Callens van het UZ Gent. Hij is diensthoofd Infectieziekten én raadgever van de rector in de beslissing om over te schakelen naar code rood. “We zitten in met de studenten. Alleen haalt het virus het hier van ons mens-zijn”, zegt hij.
Professor Callens, de beslissing van de UGent om naar code rood te gaan, kwam er niet zomaar. Verschillende experts, onder wie u, gaven advies.
Professor Callens: “De uiteindelijke beslissing zelf is voorbehouden aan de rector. Maar hij heeft heel wat mensen uit verschillende geledingen van de universiteit bevraagd. Onder andere over wat de epidemiologische situatie is. Maar ook over wat de impact van code rood zou zijn op de studenten, de lessen, het personeel. De reden dat we toch naar code rood gingen, was omdat we al van voor het academiejaar een stijging in de cijfers zagen. We hadden een exponentiële stijging verwacht in de weken erna, en dat is ook zo uitgedraaid. Als arts kon ik alleen maar zeggen: het zal nog erger worden. De curve stijgt exponentieel snel.”
U bent zelf arts en ziet iedere dag wat de ernst van de situatie is.
Professor Callens: "De situatie is dramatisch. Enkele weken geleden kwamen er hier in het UZ Gent zo’n drie patiënten per dag binnen. Nu zijn dat er al elf. Per dag vullen we in het hele land een klein ziekenhuis met coronapatiënten. Er zijn zo’n zestig ziekenhuizen in België. Met de huidige exponentiële groei, weet je dat die binnen twee weken vol liggen. Dat betekent dat we vanaf dat moment niets meer kunnen doen en we mogelijk naar toestanden gaan zoals in Italië tijdens de eerste golf. De patiënten die binnen twee weken in het ziekenhuis liggen, raken vandaag besmet. Dus we moeten nu actie ondernemen.”
U verwijst naar de exponentiële groeicurve als een van de bepalende factoren in de beslissing. De cijfers stijgen niet enkel, ze stijgen exponentieel. Kunt u dat wat meer uitleggen?
Professor Callens: “Exponentiële groei betekent dat een getal telkens met dezelfde groeifactor vermenigvuldigt. We weten dat een besmet persoon tussen de 1,3 en 3 andere personen besmet. Dus zit je in de eerste week met één geval, dan zijn dat de week erna mogelijk al drie. Dan 9, 27, 81,... Binnen de kortste keren zit je met tienduizenden tot zelfs honderdduizenden besmettingen als je niets zou doen.”
En dus was code rood de enige mogelijkheid?
Professor Callens: “Puur vanuit infectiologisch standpunt hadden we zelfs in september al naar code rood moeten gaan. Kijk, we zitten in met de studenten, met hun mentale gezondheid. Ik zou zelf ook heel graag terug normale sociale contacten willen, maar voor mij zijn die misschien minder belangrijk dan voor een student. Hun sociaal netwerk is helemaal onderuit gehaald. Zeker in de bachelorjaren is dat contact belangrijk, daar gaat de universiteit niet over één nacht ijs. Het welzijn staat voorop en moet voorop staan. Alleen haalt het virus het hier van ons mens-zijn. De verspreiding gaat ongemeen hard en afstand houden is het enigste dat we hebben. Momenteel moet iedereen een offer maken. Niet voor de gezondheidswerkers of voor de ziekenhuizen, maar voor de ouders en de grootouders. Zij lopen risico op complicaties door COVID-19.”
Code rood heeft een heel grote impact op het studentenleven, terwijl we niet weten of er in de auditoria echt veel besmettingen gebeuren. Waarom dan toch code rood?
Professor Callens: “We weten gewoon nog altijd te weinig over hoe de verspreiding precies verloopt. We weten enkel dat het virus heel snel overgezet kan worden. In een goed geventileerde ruimte, waar iedereen op afstand zit, is dat niet zo’n groot probleem. Maar het gaat vooral over de momenten waarop er veel verplaatsingen zijn, denk aan de tijd voor en na de lessen. Wanneer tientallen of honderden studenten samen door de gangen van een gebouw wandelen, dan loop je het risico dat de afstand niet altijd bewaard kan worden. Soms gaan maskers ook al eens af om snel iets te drinken of te eten. Dat zijn de momenten waarop het virus zich razendsnel gaat verspreiden. Dat zijn risicofactoren. En omdat we nu in die exponentiële groei zitten, is de kans groot dat er ook besmettingen onder studenten gebeuren. Ongetwijfeld. Die studenten gaan dan naar hun ouders, hun grootouders,...”
Maar echte data om aan te tonen dat er veel besmettingen gebeuren onder studenten, zijn er niet?
Professor Callens: “We zouden nu inderdaad kunnen kiezen om eerst alle data te genereren en op basis daarvan een beslissing te nemen. Als wetenschapper zou ik zelf ook niets liever hebben. Maar jammer genoeg hebben we die keuze niet. Als arts besef ik enkel dat de ziekenhuizen binnen veertien dagen volzet zijn. De gezondheidszorg is de laatste stop. Artsen en ziekenhuisbedden zijn niet de oplossing. Wij dweilen met de kraan open. Het is de hele maatschappij die de oplossing is. Het virus kan enkel profiteren van ons gedrag. Dus wij hebben de sleutel in handen.”
Hebt u nog een boodschap voor de studenten in deze moeilijke periode?
Professor Callens: “Dit is een pandemie waarin we echt moeten denken aan de anderen. We mogen niet egoïstisch zijn. Er zijn heel veel mensen die heel veel offers brengen, onder wie de studenten. Ik hoop dat als iedereen zijn steentje bijdraagt, we er wel komen. Ons nu inzetten voor onze collectieve vrijheid, door onze individuele vrijheid eventjes in te perken.”
Lees ook
UGent-virologen leveren strijd tegen virussen in nieuw onderzoeksgebouw
Professor Xavier Saelens en zijn team werken elke dag aan nieuwe en verbeterde vaccins en geneesmiddelen tegen griep- en coronavirussen. Dat doen ze vanaf nu in een nieuw onderzoeksgebouw. “Ons uiteindelijke doel: zieke mensen helpen.”
Gedaan met stokjes in de neus? Eenvoudige corona-ademtest in de maak
Een coronatest die even snel en makkelijk is als een ademtest bij een alcoholcontrole: binnenkort is het mogelijk. Onderzoekers van imec-MICT-UGent bouwden mee aan een gebruiksvriendelijk toestel dat tegen de zomer in gebruik kan zijn.
Schuilt in ieder van ons een complotdenker?
Er lijkt een hoogconjunctuur voor complotdenken aan de gang te zijn. Zo’n nieuwe ziekte die uit het niets opduikt, met zoveel doden als gevolg? Dat moét wel een samenzwering zijn, aldus velen. Het internet werd en wordt dan ook overspoeld met allerlei complottheorieën. Dat brengt ons tot de vraag: waarom geloven mensen in de meest onwaarschijnlijke verhalen en waarom vinden we dat een probleem?
Twee buitenlandse doctoraatsstudenten over hun ervaring met de lockdown in Gent
Doctoraatsstudenten Elaheh Niazi uit Iran en David Gleerup uit Denemarken arriveerden rond de start van de tweede lockdown in Gent. Ze zijn hier ondertussen enkele maanden, maar veel hebben ze nog niet gezien van de stad of zelfs van de collega’s.
