‘Hét onafhankelijk studentenblad van de Universiteit Gent’, staat er als trotse baseline op de cover. In november 1975 rolde de eerste Schamper van de persen. Sindsdien is het uitgegroeid tot een eigenzinnig, rebels en soms berucht studentenmagazine. Maatschappijkritisch en niet weinig een luis in de pels van de UGent. Af en toe op ramkoers met een rector en zelfs de politie, zet het blad geregeld iets in gang.
Het hete jaar 1978: abortusrel en studentenprotest
‘Abortus moet vrij!’. Die titel prijkte boven een artikel in de 51ste editie van Schamper. Abortus was toen nog verboden in België. Niet alleen wilde Schamper dat probleem aankaarten, het publiceerde bij het artikel ook de adressen van enkele abortusklinieken in Nederland. “Wij vonden het vanzelfsprekend dat die adressen in de marge van dat artikel stonden, dus deden we dat ook gewoon”, vertelt Rik Van Nuffel, de toenmalige hoofdredacteur van Schamper.
Niet alleen abortus was illegaal, ook het drukken en verspreiden van adressen van abortusklinieken in het buitenland mocht niet. “Op een dag kwam de buurman, procureur bij de Gentse rechtbank, aanbellen bij mijn ouders in Sint-Amandsberg. Hij vertelde dat hij wist wat we van plan waren en wilde ons waarschuwen”, gaat Rik verder.
Telefoon afgeluisterd
Hoe het kwam dat de politie op de hoogte was? “We hadden al een vermoeden, maar na verder onderzoek bleek dat de telefoon in De Brug, toen ons redactielokaal, afgeluisterd werd. We hoorden steeds vaker echo’s tijdens het bellen of onze eigen stem aan de andere kant van de lijn. Signalen dat ze ons afluisterden. Niet dat we dat heel erg vonden. Het feit dat de politie ons volgde, wilde zeggen dat we iets belangrijks deden. Dat was vooral plezant.”
Doorzichtig papier
Toch was er ook de vrees dat de politie het nummer misschien wilde tegenhouden. Maar de redactie van Schamper liet zich niet kennen, het nummer zou koste wat het kost bij de studenten geraken. “We hadden twee opties: ofwel knipten we de adressen uit alle exemplaren, ofwel gebruikten we onze creativiteit. De drukker stelde voor om papier op de adressen te kleven. We besloten het dunst mogelijke papier te gebruiken, waar je makkelijk kon doorkijken. Niet alleen waren de adressen nog steeds goed leesbaar, we trokken er zelfs nog meer aandacht mee.”
Dat was één horde, de magazines bij de studenten krijgen was de volgende. “Normaal werden de magazines met een bestelwagen naar onze redactie vervoerd, maar we vertrouwden het niet helemaal. Met enkele redacteurs zijn we de magazines zelf bij de drukker gaan halen. We verdeelden ze en namen elk een andere route, zodat de politie ze zeker niet allemaal kon onderscheppen. Uiteindelijk konden we ze veilig en wel uitdelen aan de studenten.”
“Eigenlijk is het best grappig om aan terug te denken. Onze telefoons werden afgeluisterd en de politie stond regelmatig met ‘anonieme’ auto’s voor de deur. We leefden in een heel repressieve samenleving. In dat klimaat vonden wij bij Schamper het net fijn om wat te ‘koteren’”, lacht Rik. “We waren jong en geëngageerd, wat wil je?”
1978: Verdubbeling inschrijvingsgeld
Het warme jaar 1978 werd nog heter toen de regering de Anticrisiswet goedkeurde. Een van de gevolgen was een verdubbeling van het inschrijvingsgeld van 5.000 naar 10.000 Belgische frank. Er volgde een golf aan studentenprotesten.
“Nu lijkt dat bedrag van 10.000 frank niet bijzonder veel, maar toen was dat immens. Dat konden we niet zomaar laten passeren”, vertelt Rik nog, die ook toen hoofdredacteur was. In maar liefst zestien edities schreef Schamper over acties ‘tegen de 10.000’.
Rapporteren vanop de barricades
Toen een honderdtal studenten het rectoraat bezette, gaf Schamper het woord aan een van de ‘bezetters’. “We wilden niet zomaar berichten over de gebeurtenissen, we wilden vanop de barricades rapporteren”, aldus Rik.
Enkele weken later viel de politie binnen in De Brug. Niet alleen in het redactielokaal van Schamper, maar ook van Radio Aktief. Die radiozender werd opgericht tijdens de studentenprotesten en gebruikt om studenten te mobiliseren. “De politie spaarde onze redactie niet. Ze nam bijvoorbeeld de lijst met adressen van abonnees mee.”
Rijkswachtcomputer
Maar Schamper zou Schamper niet zijn mocht dat voorval niet leiden tot een ludieke actie. “In het volgende magazine gebruikten we het voorval om abonnees te werven. ‘Ja, ook ik wil zo snel mogelijk in de Rijkswachtcomputer (en dit voor slechts 50 fr.) Ja, ik neem dus een abonnement op Schamper’, schreven we”, lacht Rik.
1985: De paus en een naakte vrouw
In het jaar 1985 kreeg België hoog bezoek: Paus Johannes-Paulus II. Gent stond op het programma van de paus en dat was ook Schamper niet ontgaan. Het studentenmagazine zette een spotprent van de paus op de cover. Je zag een naakte vrouw, afgebeeld als duivel, die een ballon vasthoudt met het hoofd van de paus op.
Daarbij stond een satirische column die de lentemode van het Vaticaan besprak. Het ging niet alleen over het ‘kruis’ van de paus, maar ook over een mogelijke relatie tussen de kerkvader en de toenmalige Gentse bisschop Leonce Van Peteghem.
Voor de toenmalige rector André Cottenie, een katholiek, was het de druppel. Hij vond het “een kaakslag voor de rooms-katholieke geloofsgemeenschap. Niet alleen aan de Gentse Universiteit, maar ook daarbuiten”. De rector bevroor de subsidies voor het ‘schandaalblad’. Schamper kreeg pas vijf maanden later opnieuw geld, toen Leon De Meyer de nieuwe rector werd.
1994: Protest tegen besparing
In oktober 1994 stegen de prijzen van maaltijden in de studentenrestaurants spectaculair, net als de huurprijzen van de homes. Studenten voerden acties tegen de besparingen van de sociale sector van de universiteit en ook Schamper sprong mee op de kar. De redactie eiste van de universiteit een verhoging van de werkingsmiddelen, die op dat moment niet volstonden om rond te komen.
Met een ludieke actie probeerde Schamper de aandacht te trekken. De redactie bouwde een redactielokaal na in de gang van studentenrestaurant De Brug. Met een oude typemachine en een stencilmachine maakten de redacteurs ‘extra edities’ waarin ze berichtten over wantoestanden in de homes en de resto’s.
De actie leverde heel wat aandacht op en de universiteit maakte geld vrij voor de studentenhomes. Het studentenblad kreeg geen extra middelen, maar wel … computers.
2011: Steek de cover (niet) in brand
Als reactie op een cover van Humo die je in de diepvries moest leggen om een geheime boodschap te zien, lanceerde de redactie van Schamper een eigen ‘speciale cover’. “We maakten een volledig roze coverpagina met daarop de instructies om het blad drie minuten op 750 watt in de microgolfoven te leggen”, vertelt Lise Eelbode, de toenmalige hoofdredacteur van Schamper.
“Enkele studenten probeerden dat ook effectief uit en mailden ons daarna dat hun kot naar rook stonk en ze de geheime boodschap niet vonden. ‘Momenteel wordt het blad zeer zwart op één plaats. En er komt rook uit’, stond in een van de mails. We hadden nochtans - erg klein weliswaar - een disclaimer toegevoegd: ‘De microgolfinkt kan variëren van kwaliteit. Elke poging tot onthulling van de boodschap gebeurt derhalve volledig op eigen risico’.”
Schamper in enkele feiten
- In november 1975 rolde de eerste editie van Schamper van de persen.
- Het is de opvolger van Rugnummer, waarvan de subsidiëring in 1975 werd stopgezet nadat een professor een zwijn werd genoemd.
- Koen Raes was de eerste hoofdredacteur. Hij koos de naam ‘Schamper’ omdat er in geen enkele taal een goede vertaling bestaat.
- Er zijn ondertussen al 627 edities gemaakt.
- Het magazine verschijnt tweewekelijks tijdens het academiejaar en heeft momenteel een oplage van 4.000 exemplaren.
- Het eerste redactielokaal van Schamper was op de eerste verdieping van studentenhuis ‘De Brug’. Nu huist de redactie in ‘De Therminal’.
Bron: ‘400 Schampers in woord en beeld’ van Maarten De Gendt, oud-redacteur van Schamper
Lees ook
Plottwist in Hollywood: moeten filmawards meer aandacht hebben voor diversiteit?
De Oscars zijn nog steeds de belangrijkste filmprijzen ter wereld. Maar er is ook jarenlange kritiek op het gebrek aan diversiteit en inclusie bij de awards. Ondertussen zijn diversiteitscriteria aangescherpt, maar hoe effectief zijn deze maatregelen eigenlijk?
Van de UGent naar Hollywood: deze drie alumni winnen een Academy Award
Op 23 februari liepen drie UGent-alumni over de rode loper in Hollywood om een prestigieuze award in ontvangst te nemen van de Academy of Motion Picture Arts and Sciences, bekend van de Oscars.
Streamen, online of klassiek tv-kijken... Hoe weet je nog waar gekeken?
Wereldwijd woedt er een echte platformmanie: videostreamingplatforms schieten als paddenstoelen uit de grond. Maar welk platform kies je nu het beste? En gooien we dat klassiek tv-abonnement beter overboord?
Deze toppers schopten het tot de halve finale van de Campus Cup
In welke Vlaamse studierichting zitten de slimste studenten? Dat is dé hamvraag van de Campus Cup die voor deze derde editie verkaste van Canvas naar Eén. Zo ervaarden de studenten het parcours.
