Erfgoed vind je niet alleen op het land – ook in en rond de zee liggen heel wat pareltjes. Unesco zet zich in om die gebieden zo goed mogelijk te beschermen. Aan het hoofd van het mariene erfgoedprogramma: UGent-alumna Fanny Douvere.
Je werkt sinds 2009 voor de Unesco in Parijs. Was je voorbestemd voor een internationale carrière?
‘Helemaal niet. Toen ik 12 was, kwam ik zelfs in het BSO terecht. Ik ben geboren in december en had wat achterstand op de andere leerlingen in mijn klas. Ik ben een laatbloeier, denk ik. Toen ik in het tweede jaar BSO nog wilde overstappen naar het ASO had ik eigenlijk al te veel gemist om alles nog op mijn eentje te kunnen ophalen.’
Hoe heb je de stap naar de universiteit gezet?
‘Na het middelbaar heb ik een zevende jaar gedaan om mijn A2-diploma te behalen. Daarna studeerde ik voor medisch secretaresse. Tijdens mijn stage kwam ik terecht bij een koppel pas afgestudeerde advocaten – heel efficiënte, toffe mensen die met enthousiasme over de universiteit vertelden. Voor mij was dat een onbekende, fascinerende wereld: in mijn familie of vriendenkring had nog niemand doorgestudeerd. Waarom zou ik zelf ook geen jaartje proberen te studeren aan de UGent, stelden de advocaten voor. Zij hadden gemerkt dat ik meer in mijn mars had.’
Waarom koos je voor Politieke Wetenschappen?
‘In het BSO had ik geen geschiedenis of wiskunde gekregen, wat al heel wat richtingen uitsloot. Politieke Wetenschappen leek me interessant én haalbaar.’
Voelde je je er meteen thuis?
‘Die eerste dagen op de Blandijn vergeet ik nooit. Het vak Moderne Geschiedenis vond ik heerlijk. Ik had nog nooit geschiedenis gekregen op school. Later begon ik me, onder meer dankzij professoren als Ruddy Doom en Rik Coolsaet, meer en meer te interesseren voor de wereldwijde politiek. Maar wie mij nog het meest heeft beïnvloed, is Frank Maes. Bij hem heb ik Diplomatiek Recht gevolgd. Ik heb er zelfs even van gedroomd om diplomaat te worden.’
Heb je je ook in het studentenleven gestort?
‘Nee, dat is grotendeels aan mij voorbijgegaan. Omdat ik niet op kot mocht, moest ik elke dag pendelen naar Oostende. Erg vond ik dat niet – ik was al blij dat ik aan de universiteit kon studeren. Het was hard werken, ik moest heel wat achterstand inhalen. Aan de andere kant was mijn achtergrond ook wel een voordeel. Ik nam mijn studies heel serieus. Samen met enkele vriendinnen die hun studies ook heel ernstig namen, behoorde ik tot de zeldzame studenten die om 8.30 uur ’s ochtends opdaagden voor de les Moderne Geschiedenis (lacht).’
Leverden al je inspanningen ook resultaat op?
‘Ik was geslaagd zonder herexamens. Nu, ik heb ook hulp gekregen. De UGent voorziet in steun voor mensen zoals ik die met een achterstand aan hun studies beginnen. Zo heb ik heb assistentie ingeroepen voor het vak Statistiek. Zonder de hulp van Beatrijs Moerkerke, zo heette mijn begeleidster, had ik misschien nooit gestaan waar ik nu sta.’
Hoe is je interesse voor de oceanen dan ontstaan?
‘Nadat ik afgestudeerd was, heb ik deelgenomen aan het examen diplomatie, helaas zonder succes. Ik moest een jaar wachten voor een tweede poging. Professor Frank Maes stelde me voor om intussen mee te werken aan een project rond ruimtelijke planning op zee. Ik begon te lezen over de oceanen en raakte gefascineerd. Na dat project wilde ik mijn kennis over ruimtelijke planning op zee nog verdiepen. Ik heb vier jaar rond het thema gewerkt bij de Intergovernmental Oceanographic Commission, en vandaag gebruik ik mijn kennis om de mariene erfgoedsites te beschermen bij de Unesco. Cruciaal was ook het Vlaamse stagefinancieringsprogramma: dat gaf me een financieel ruggensteuntje, zodat ik een onbetaalde stage bij Unesco kon doen en uiteindelijk kon doorgroeien bij de Verenigde Naties.’
Ruimtelijke planning op zee: wat moet ik me daar bij voorstellen?
‘Bij mariene ruimtelijke planning analyseer je verschillende menselijke activiteiten in de zee – scheepvaart, visvangst, windmolenparken – en je organiseert ze op zo’n manier dat je economische en sociale doelen realiseert en tegelijk ook het mariene milieu beschermt. Op het gebied van mariene ruimtelijke planning is Vlaanderen niet toevallig een voortrekker: in de Noordzee komen heel wat activiteiten en belangen samen. Dan moet je alles wel goed plannen. Eigenlijk heeft het project rond mariene ruimtelijke planning aan de UGent mijn carrière gelanceerd. Omdat de kennis over die materie nog in zijn kinderschoenen stond, werd ik al snel een autoriteit: ik werd uitgenodigd op conferenties en zelfs het Witte Huis won mijn advies in. Ik begon artikels te publiceren die de basis vormden voor mijn doctoraat, dat ik in 2010 heb afgewerkt.’
Wat doe je precies bij de Unesco?
‘Mijn team en ik moeten de mariene erfgoedsites beschermen – gebieden die een uitzonderlijke waarde hebben door hun unieke biodiversiteit of ecosysteem, of gewoon omdat ze zo ontzettend mooi zijn. Denk maar aan The Great Barrier Reef in Australië of de Galapagoseilanden, of dichter bij huis aan de Waddenzee. In totaal zijn er zo 49 gebieden die we constant monitoren. Daarnaast bouwen we een netwerk op van parkbeheerders die best practices delen. We doen ook aan capacity building: we leren de parkbeheerders hoe ze aan de hand van mariene ruimtelijke planning de waardevolle gebieden goed kunnen conserveren. En we gaan op zoek naar nieuwe gebieden die op de Werelderfgoedlijst thuishoren. We focussen ons op de internationale wateren: delen van de oceanen die onder de jurisdictie van geen enkel land vallen, maar waar wel pareltjes te vinden zijn – onderwatervulkanen, rotsformaties die lijken op een gezonken stad of drijvende regenwouden.’
Wat zijn de grootste bedreigingen voor de mariene erfgoedsites?
‘Een van de grootste uitdagingen is illegale visvangst, die bijna een derde van alle zeegebieden op de Werelderfgoedlijst bedreigt. Ook de klimaatverandering is nefast, vooral dan voor de koraalriffen – naast olieboringen, ongecontroleerd toerisme en vervuiling. Een opkomend probleem is de ‘plastic soep’. Momenteel zitten we samen met experts en ngo’s om te bekijken hoe we die problemen kunnen aanpakken.’
Waarom is het zo belangrijk om de oceanen te beschermen?
‘Weinig mensen beseffen dat zowat 70 procent van onze planeet uit oceanen bestaat. Die zorgen mee voor water, voedsel en zuurstof. Wist je dat de helft van de zuurstof op aarde wordt geleverd door de zee? Every second breath comes from the ocean, zoals de bekende uitdrukking luidt. Veel bevolkingsgroepen hangen voor hun voeding af van de zee en de oceanen regelen ook ons klimaat. Als er met dat ecosysteem iets fout loopt, dan heeft dat gevolgen voor de hele planeet. Gevolgen die je niet zomaar terugdraait. We moeten ons daarom dringend afvragen of er geen grenzen zijn aan economische groei en aan kustontwikkeling.’
Lees ook
UGent-alumnus van het jaar: wie waren de eerdere laureaten?
De verkiezing van UGent- alumnus van het jaar is een nog jonge traditie aan de UGent, maar wel een blijver. Want de UGent zou geen UGent zijn zonder onze alumni. Daarom huldigen we jaarlijks een oud-student die een bijzondere prestatie heeft neergezet. Welke alumni kregen de titel al?
Alumna Margo woont en werkt in de VS: in welk Amerika werd zij wakker?
Margo Vansynghel zwaaide in 2012 aan de UGent af met een master in de kunstwetenschappen. Ondertussen werkt ze als ‘Arts Economy reporter’ voor The Seattle Times. Hoe kijkt zij naar de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen?
Alumnus Zhong is ondernemer in de VS: in welk Amerika werd hij wakker?
Zhong Xu woont afwisselend in Londen en New York van waaruit hij leiding geeft aan ‘unicorn’ Deliverect, een onderneming met een waarde van meer dan 1 miljard dollar. Hoe kijkt hij naar de uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen?
De slimme vuilnisbak: van studentenproject naar de haven van Rotterdam (en de rest van de wereld?)
Het begon bij drie UGent-studenten die een simpele sensor in een vuilnisbak plaatsten. Nu is het op weg om het afvalbeheer van steden en gemeenten slimmer te maken.
