Hannes Mareen wil af van ‘saaie’ onderzoekscommunicatie (en won er een prijs mee)

Een onderzoek waar je bijna vier jaar aan werkte, samenvatten in niet meer dan een Twitterdraadje: het lijkt geen evidente opdracht. UGent’er Hannes Mareen kan het als de beste en won zelfs een prijs met het Twitterdraadje over zijn onderzoek. “Ik wil tonen dat je onderzoek ook anders kan brengen dan in een saaie presentatie.”

Wie denkt dat Twitter niet meer is dan een gepolariseerd discussieplatform, vergist zich. Heel wat gebruikers delen onderbouwde info, vaak in een Twitterdraadje of thread. Het is een ketting van tweets die een bepaalde redenering stapsgewijs opbouwt. Bijvoorbeeld om een onderzoek gebald te communiceren.

Zo ook Hannes Mareen, postdoctoraal onderzoeker aan IDLab van imec en de UGent. Zijn domein? Watermerken op videobeelden en digitale piraterij, een probleem dat groot blijft ondanks de vele betaalde streamingplatformen. Hij onderzoekt hoe je watermerken kan inzetten om te achterhalen wie ze illegaal verspreidt. De resultaten deelde hij op Twitter, waarmee hij de jury van de allereerste #ThesisThread competitie wist te triggeren.

Kan je kort uitleggen waarover het gaat?

Hannes Mareen: “Ik onderzoek hoe je onzichtbare watermerken kan gebruiken in de strijd tegen digitale piraterij. Watermerken worden regelmatig gebruikt op beelden die recensenten en journalisten krijgen. Op elk frame staat bijvoorbeeld een zichtbaar watermerk, zoals een uniek nummer. Als iemand de beelden deelt, is die persoon op te sporen via dat nummer. Het probleem is dat je die nummers kan blurren, waardoor het nut verdwijnt. Mijn onderzoek biedt een alternatief, via compressie. Om een film of serie op dvd of op een streamingplatform te krijgen, moet je het formaat verkleinen. Bij elke compressie ontstaan er foutjes en die zijn telkens anders, wat iedere compressie uniek maakt. Voor het blote oog zijn ze onzichtbaar, maar een computer kan de foutjes wel zien. Zo krijg je een robuust, onzichtbaar watermerk dat je niet zomaar kan blurren.”

Uiteindelijk besloot je je resultaten te delen via Twitter. Hoe ben je daarbij gekomen?

“Door de wedstrijd. Ik moet toegeven dat ik Twitter nog niet vaak had gebruikt. Via LinkedIn deelde ik al een tijdje onderzoeksresultaten, maar Twitter was nieuw voor me. Toen ik hoorde dat er zoiets bestond als de ‘Thesis Thread’ zag ik wel een mooie kans om een ander publiek te bereiken dan ik gewoon ben.”

In je draadje verwijs je naar populaire series als Game of Thrones en Pirates of the Caribbean om je onderzoek uit te leggen. Waarom?

“Ik ben zelf een grote fan van Game of Thrones. Enkele jaren geleden hoorde ik dat er video’s gelekt waren op Pirate Bay, hoewel ze een watermerk droegen. Het nummer was wazig gemaakt en de afleveringen werden massaal gedownload, nog voor ze officieel verschenen. Dat voorbeeld heb ik gebruikt, in combinatie met verwijzingen naar kapitein Jack Sparrow uit Pirates of the Caribbean. Ik merkte dat veel grapjes goed pasten bij de piraterij in de filmwereld.”

Je hebt het op een fijne manier gebracht. Hoe heb je je voorbereid?

“Dat is door de jaren heen geëvolueerd. Ik was al lang bezig met de communicatie over mijn onderzoek. Ik wilde verder gaan dan de saaie PowerPoint of de droge samenvatting. Zo was ik vaak teleurgesteld als ik op een conferentie naar droge uiteenzettingen moest luisteren. Ik vond het moeilijk om me te concentreren en hoopte dat iemand het eens anders zou aanpakken. Daarom is het bijna mijn missie geworden om te tonen dat het ook anders kan. En wat is er dan leuker dan grapjes uit films gebruiken?”

Dat zouden andere onderzoekers dus meer moeten doen?

“Absoluut. Ik snap natuurlijk dat er niet altijd tijd voor is, maar ik vind dat er meer aandacht naar moet gaan. Op die manier bereik je veel meer mensen en kan je ook de interesse van de brede populatie trekken. Voor een presentatie of een tweet, draai je je onderzoek beter om. Je moet de aandacht trekken, zonder al te veel in te gaan op de moeilijke technieken en exacte cijfertjes. Haal het meest interessante eruit en focus je daarop. Wie meer wil weten, vindt z’n weg wel naar de uitgebreide paper.”