In het debat over intersekse en genderidentiteit is de nuance vaak ver te zoeken. Piet Hoebeke, uroloog, professor en decaan van de faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen is daarin een welgekomen baken van rust. Met zijn duidelijke en verstaanbare taal schept hij duidelijkheid in de vaak verhitte discussies en breekt hij een lans voor de LGBTQI+-gemeenschap.
Voor zijn uitzonderlijke verdienste in de wetenschapscommunicatie krijgt hij nu de ‘Loopbaanprijs Wetenschapscommunicatie’ van de Koninklijke Vlaamse Academie van België (KVAB).
"Piet Hoebeke ontvangt deze erkenning voor zijn carrièrelange inzet om te communiceren over gevoelige onderwerpen die in de taboesfeer liggen. Zijn interventies voeden het maatschappelijk debat en helpen om onwetendheid, vooroordelen en fake news te ondergraven. Hij draagt bij aan een samenleving die verdraagzaam, respectvol en rechtvaardig is. Professer Hoebeke durft als een geëngageerd wetenschapper ook waardengedreven zijn in zijn communicatie," aldus de jury onder voorzitterschap van de Lieven Verschaffel (KVAB) en Caroline Masquiller (Jonge Academie).
“Ik ben heel blij met de onderscheiding, maar was wel verrast. In de hoge wetenschappelijke regionen spreekt men nog steeds liever over genetisch materiaal, kanker en virussen dan over geslacht, piemels, intersekse en gender. Dat ik de prijs voor wetenschapscommunicatie krijg, toont voor mij wel aan dat er meer openheid is over het onderwerp. Misschien is het dan toch niet voor niets geweest dat ik overal in Vlaanderen mijn boodschap verkondig,” reageert Piet.
Heel veel communiceren
Als uroloog aan het UZ Gent, professor urologie en decaan van de faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen aan de UGent, heeft Piet Hoebeke (60) al ontelbaar veel transpersonen geopereerd. Hij onderzoekt ook hoe hij hen nog beter kan helpen.
En heel belangrijk: hij communiceert er veel over. Heel veel. Om zo mee taboes te doorbreken. Je vindt hem regelmatig in de radiostudio’s van duidingsprogramma’s, je leest zijn expertise in zowat alle Vlaamse kranten en je kan hem misschien kennen van tv-programma’s als ‘Topdokters’, ‘Gert Late Night’ en ‘De Slimste Mens ter Wereld’.
Teruggeven aan de maatschappij
Communiceren over zijn domein vindt Hoebeke vanzelfsprekend. “Dankzij het geld van de belastingbetalers kunnen wij wetenschappers doen wat we doen. De maatschappij heeft recht op een return on investment. Als wij zinvolle informatie hebben, moeten we die dus ook communiceren. Dat is voor mij de logica zelve. Het is belangrijk dat je als wetenschapper aanwezig bent in het publieke debat. Dat hebben we ook gezien tijdens de coronacrisis. Wetenschappelijk gefundeerde informatie moet doorstromen naar de mensen in de straat.”
Focussen op de non-believers
Nochtans is zijn ‘domein’ geen evident onderwerp om over te praten. Om niet te zeggen een gevoelig topic. Dat was het dertig jaar geleden, bij de start van zijn carrière zo, maar ook vandaag blijft het soms op eieren lopen, vindt professor Hoebeke. “Ik heb daar een filosofie over. Een derde van de bevolking is goed mee in het verhaal en vindt het geen taboe om over die dingen te praten. Een tweede groep is onverschillig, het laat hen koud. De laatste groep vindt het hele gebeuren een beetje gek. Op hen — de ‘non-believers’ noem ik hen — moeten we ons focussen.” Het is een heldere missie, maar allerminst simpel.
Kritische stemmen zijn welkom
Dat die boodschap niet altijd goed onthaald wordt, vindt hij niet erg. “Als je in het publieke debat treedt, moet je verdragen dat je shit over je kop krijgt. Punt”, zegt professor Hoebeke erover. “In het begin had ik het daar lastig mee, maar nu lees ik de bagger niet meer. Enkel op de zinvolle reacties — en die mogen zeker kritisch zijn — reageer ik.” Meer zelfs: hij verwelkomt kritische stemmen. “Je mag kritiek niet zomaar blindelings afstoten. Soms komen er wel zinvolle dingen naar boven in een discussie. Je hypotheses moeten uitgedaagd worden. Zo kom je tot nieuwe hypotheses, dat is hoe wetenschap werkt.”
Lees ook
Hannes Mareen wil af van ‘saaie’ onderzoekscommunicatie (en won er een prijs mee)
Een onderzoek waar je bijna vier jaar aan werkte, samenvatten in niet meer dan een Twitterdraadje: het lijkt geen evidente opdracht. UGent’er Hannes Mareen kan het als de beste en won zelfs een prijs met het Twitterdraadje over zijn onderzoek. “Ik wil tonen dat je onderzoek ook anders kan brengen dan in een saaie presentatie.”
Feminisme: meer dan een genderdiscussie?
Wat is feminisme? Vraag het aan feministen van verschillende generaties en je krijgt een andere invulling. Maar ook de manier waarop ernaar feministen gekeken wordt, evolueert. Een gesprek over het belang van gender, inclusiviteit en de toekomst van het feminisme.
Wetenschap: een zaak van onderzoekers én communicatoren
Wat is de rol van communicatie in wetenschappelijk onderzoek? Essentieel, volgens professor Iain Stewart. Geoloog, maar vooral ook wetenschapscommunicator met onder andere talloze reeksen voor de BBC op de teller. “Het is meer dan informeren. Ik wil mensen ook raken.”
Linkse vrouwen en competente mannen?
Ondanks een inhaalbeweging scoren vrouwen bij verkiezingen nog steeds minder goed dan mannen. Robin Devroe zoekt uit waarom dat zo is.
