Kankeronderzoeker Celine Everaert ontwikkelt momenteel een belangrijke test die moet helpen kankerpatiënten beter te behandelen. Dat kan ze doen dankzij een beurs, die er kwam door giften en nalatenschappen.
De bloedtest die professor Celine Everaert ontwikkelt, bepaalt wie baat heeft bij immunotherapie en wie niet. Want de therapie is niet bij iedereen even succesvol: bij drie op de tien longkankerpatiënten bijvoorbeeld werkt de meest gebruikte vorm van de behandeling niet.
De test kan een groot verschil maken in het bepalen van de juiste behandeling. “We willen elke patiënt matchen met het juiste medicijn”, legt Celine uit. “Zo verliezen we geen kostbare tijd, en kunnen we veel beter en gerichter behandelen. Precisiegeneeskunde noemen we dat.”
De mysteries van immunotherapie
Celine is een van de vele jonge toponderzoekers binnen het CRIG, voluit Cancer Research Institute Ghent. Hun missie? Kanker genezen, en dat door alle mysteries van de ziekte te ontrafelen. Zoals die rond immunotherapie, een behandeling die erg effectief is in de bestrijding van heel wat vormen van kanker.
Immunotherapie helpt ons immuunsysteem om kankercellen op te ruimen. Celine: “Dat werkt zo: kankercellen ontstaan door foutjes in het DNA. Cruciale genen zijn aangetast, en de cellen slaan op hol. Normaal gezien vernietigt ons immuunsysteem ‘slechte’ cellen, maar omdat kankercellen zich vermommen als normale cellen, kunnen ze ongestoord verder groeien. Immunotherapie stimuleert ons immuunsysteem om die kankercellen wél te herkennen en aan te vallen. Maar dat werkt dus niet bij iedereen.”
Celine Everaert: "We willen elke patiënt matchen met het juiste medicijn. Zo verliezen we geen kostbare tijd, en kunnen we veel beter en gerichter behandelen. Precisiegeneeskunde noemen we dat.”
Een en ander heeft te maken met de samenstelling van onze immuuncellen en hun eigenschappen. Celine: “Maar we weten nog niet welke er nodig zijn en welke eigenschappen ze moeten hebben om de behandeling te doen slagen. Dat wil ik dus achterhalen.”
Ze doet dat aan de hand van epigenetica, het vakgebied dat zich bezighoudt met de extra informatie die - letterlijk - bovenop ons DNA te vinden is. Want ons DNA bevat niet alleen een code voor duizenden genen, maar ook genschakelaars die bepalen of genen actief zijn. Celine: “Die interesseren mij: vertonen de genschakelaars in immuuncellen van patiënten die reageren op immunotherapie andere patronen of niet? Die informatie gebruik ik om een bloedtest te ontwikkelen.”
Wat is het CRIG?
Het CRIG, voluit ‘Cancer Research Institute Ghent’, brengt meer dan 500 onderzoekers samen uit de UGent, het UZ Gent en het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB-UGent). CRIG stimuleert de samenwerking tussen verschillende disciplines, om zo het onderzoek te versnellen en nieuwere en betere behandelingen te ontwikkelen.
Jonge onderzoekers vallen vaker uit de boot
Om tot dat punt te komen, zijn veel middelen nodig. “Kankeronderzoek is duur, heel duur, en hangt af van beurzen”, zegt CRIG-voorzitter professor Olivier De Wever. “Het geld dat bij het CRIG binnenkomt, onder andere via giften en testamenten, gaat dan ook naar dat broodnodige onderzoek.”
Voor klassieke financieringen vallen jonge, beloftevolle onderzoekers sneller uit de boot. “Dat komt omdat ze zich nog niet bewezen hebben of omdat hun onderzoeksproject innovatief is”, getuigt Celine. Olivier: “Daarom organiseren we een speciale CRIG-beurs om die jonge onderzoekers toch een duwtje in de rug te geven.”
Olivier De Wever: “Kankeronderzoek is duur, heel duur, en hangt af van beurzen. Het geld dat bij het CRIG binnenkomt, onder andere via giften en testamenten, gaat dan ook naar dat broodnodige onderzoek.”
CRIG-beurs als hefboom
“Een CRIG-beurs kan je als hefboom zien voor verdere beurzen”, vult hij aan. “Veel onderzoekers die een CRIG-beurs kregen, ontvingen daarna een belangrijke beurs voor wetenschappelijk onderzoek. Om in aanmerking te komen voor zo’n beurs moet je al met veelbelovende data kunnen uitpakken.
Steun is met andere woorden onmisbaar. Dat beseft ook Celine. “Om financiële middelen te krijgen, moet je kunnen aantonen dat je onderzoeksproject haalbaar is. Daar is vooronderzoek voor nodig. Dankzij een CRIG-beurs kan je dat vooronderzoek al voeren.”
Zelf kon Celine in 2021 op die manier de bloedtest verder uitwerken. Celine: “De techniek die ik wil toepassen, kost veel en de impact was nog onbekend: we hadden ze nooit eerder gebruikt.”
Onmisbare ervaring voor jonge talenten
Sinds de beurs gaat het snel voor Celine: intussen ontving ze heel wat andere beurzen, en sinds een aantal maanden is ze aangesteld als professor. Haar onderzoek legt ze trouwens in heldere taal uit, in een filmpje op YouTube.
“We presenteren de resultaten van onderzoek via video's, zodat mensen kunnen zien wat er gebeurt met het geld dat ze schenken aan het CRIG”, verduidelijkt Olivier. “Daarnaast houden we hen op de hoogte via nieuwsbrieven, onze website en sociale media, en organiseren we labobezoeken.”
“De CRIG-beurzen zorgen meteen ook voor een leerrijk traject voor jonge onderzoekers”, vervolgt Olivier. “Ze presenteren hun resultaten eerst schriftelijk, en verdedigen die dan voor andere onderzoekers. Dat levert heel interessante en leerrijke discussies op. Zelfs wie uiteindelijk geen beurs ontvangt, leert veel bij.”
Wil je meer weten over het onderzoeksproject van Celine?
In dit filmpje legt ze het heel helder uit.
Celine Everaert is zowel postdoctoraal onderzoeker als professor aan de vakgroep Biomoleculaire Geneeskunde, en bestudeert onder andere de genetica van immuuncellen. Ze is verbonden aan het CRIG en VIB-UGent. Eerder verbleef ze als gastonderzoeker aan het Broad Institute of MIT en Harvard.
Olivier De Wever was de voorbije drie jaar voorzitter van het CRIG. Als professor voert hij onderzoek aan het Laboratorium voor Experimenteel Kankeronderzoeker, een onderdeel van het CRIG. Zijn academische carrière focust op begrijpen hoe de omgeving van een tumor de groei van kanker beïnvloedt.
Lees ook
Komt er ooit een geneesmiddel voor hiv? “Ik ben ervan overtuigd”
Elke dag krijgen een paar mensen in ons land te horen dat ze seropositief zijn. Hiv-remmers zorgen er gelukkig voor dat de ziekte niet meer zo dodelijk is als in de jaren 80 en 90. Toch blijft de zoektocht naar een geneesmiddel om heel wat redenen relevant. En de vooruitzichten zijn positief, aldus professor Linos Vandekerckhove die dankzij het Fonds HIV Ontrafelen al bijna 15 jaar onderzoek doet naar een geneesmiddel.
UGent en spelers in de kinderopvang slaan de handen in elkaar voor een betere kinderopvang
De komende vier jaar loopt er via de Leerstoel Kinderopvang een onderzoek aan de UGent naar de pedagogische kwaliteit van de kinderopvang in Vlaanderen. Het onderzoek komt er door een unieke samenwerking van belangrijke private en publieke spelers in de kinderopvang.
“Studenten geneeskunde oefenen op levensechte modellen dankzij testament van huisarts”
Hoe voelt een vergrote prostaat aan? Of een knobbeltje in de borst? En hoe leg je een urinesonde aan? Dankzij de nalatenschap van een huisarts kunnen studenten geneeskunde ook zonder echte patiënten hun vaardigheden oefenen in een gloednieuw zelfleerstation.
Hoe het testament van een huisarts studenten geneeskunde helpt
Guy De Cloedt, UGent-alumnus en voormalig huisarts in Gent, overleed twee jaar geleden onverwacht aan een infectie. Met zijn nalatenschap werd een fonds opgericht dat het skillslab van de faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen ondersteunt. Dokters in spe kunnen zo hun medische vaardigheden beter oefenen.
