Studentenwelzijn is meer dan ooit een uitdaging voor universiteiten. Onder meer monitoraten, studiebegeleiders en studentenpsychologen staan aan de UGent klaar om studenten op te vangen. Maar het verhaal is ruimer dan dat en belangrijker: nog steeds groeiende.
In het kort
- Studentenwelzijn staat hoog op de agenda aan de UGent
- Studentenpsycholoog Annick Eelbode en Hoofd Welzijn en Gezondheid Studenten Sarah Vermeersch onderstrepen waarom het belangrijk is dat studenten goed opgevangen worden
- “De kennis over studentenwelzijn moeten we nog meer verspreiden in de hele universiteit.”
“Gewoon zitten wachten tot de studenten naar ons komen, is niet de juiste manier. Daarom zetten we de stap naar hen.” Aan het woord is Annick Eelbode, al 25 jaar studentenpsycholoog aan de UGent. Samen met haar collega’s helpt ze studenten die, om welke reden dan ook, struikelen in hun parcours. En dat zijn niet enkel studenten in acute nood. “Je hoeft geen groot probleem te hebben om met een studentenpsycholoog te praten. Dat is een verkeerde perceptie.”
Sarah Vermeersch, Hoofd Welzijn en Gezondheid Studenten, treedt haar collega bij: “We willen alle studenten vooruit helpen. Het is veel ruimer dan de studentenpsychologen, iedereen aan de UGent speelt daar een rol in.”
Studentenwelzijn staat hoog op de agenda. Waarom is het belangrijk dat we studenten goed omringen?
Sarah: “De groep 18- tot 24-jarigen zit in een transitieleeftijd. Ze komen los van thuis, hun relaties veranderen, ze zetten een grote stap op academisch vlak… Bij sommigen loopt dat goed, bij anderen moeilijker. In die levensfase ben je op zoek naar je identiteit. En een stuk van die identiteit bestaat uit student zijn. Als dat dan niet goed lukt, dan voel je je niet goed. En omgekeerd. Bovendien weten we dat deze leeftijdsgroep het minst snel hulp zoekt. Ze weten vaak ook niet waar ze moeten beginnen zoeken als het minder gaat.”
Een deel van die hulp zit bij de studentenpsychologen. Wat doen zij precies?
Annick: “We vragen studenten niet om een ander mens te worden. Onze eerste taak is om te bekijken wat de student in kwestie op dat moment nodig heeft, via een eerste gesprek. Struggelt iemand met studeren, om welke reden dan ook, dan proberen we hen weer on track te krijgen en duidelijk te maken dat ze, ondanks de problemen waarmee ze kampen, wel kunnen studeren. Studenten willen vooruit, ze willen hun jaar niet opnieuw doen. Ook wanneer studenten in de knoop liggen met zichzelf, het gevoel hebben nergens toe te komen, moeilijkheden ervaren in hun thuissituatie of relaties…, kunnen ze terecht bij ons. We bekijken dan of we met kortdurende begeleiding aan de slag kunnen gaan. Zien we dat er gespecialiseerde hulp nodig is, dan verwijzen we hen met de nodige zorg door naar de gepaste hulpverlening.
Annick: "We vragen studenten niet om een ander mens te worden. Onze eerste taak is om te bekijken wat de student in kwestie op dat moment nodig heeft."
Naast de individuele sessies, organiseren we ook steeds meer trainingen en groepsessies op maat. Er is iedere week wel een sessie waarin we dieper ingaan op faalangst, piekeren, efficiënt studeren… Het uiteindelijke doel is om hen de controle over hun studies en hun bredere functioneren terug te geven.”
Hoe doe je dat, hen controle over hun studies geven?
Annick: “Door in de eerste plaats duidelijk te maken dat studeren eigenlijk niet meer is dan iets bijleren over een onderwerp. Studenten overschatten vaak wat studeren is en fixeren zich te veel op examens. Terwijl het eigenlijk heel eenvoudig kan zijn, als je beseft dat studeren dingen te weten te komen is. Als ze die klik kunnen maken, dan merk je dat ook studenten die diep zitten, toch behoorlijk presteren.”
Sarah: “We leren hen zichzelf en hun metacognitieve vaardigheden kennen (vaardigheden die invloed hebben op het leerproces zoals het stellen van doelen, planningen maken… nvdr.). Als ze daar meer inzicht in krijgen, kunnen ze dat toepassen op hoe ze studeren, maar ook op andere domeinen in hun leven. Als je je sterktes en zwaktes kent, dan kan je je flexibeler bewegen in een maatschappij die best wel veel vraagt van ons.”
Onderschatten we de druk op de schouders van studenten?
Sarah: “Onderzoek toont dat de druk in onze maatschappij toeneemt. We hebben het nog nooit zo goed gehad, er zijn zo veel mogelijkheden. Maar dat maakt het ook minder voorspelbaar. Je leeft constant met het gevoel dat je iets zal missen of een foute keuze zou kunnen maken. In die context moeten achttienjarigen hun plaats zoeken, terwijl ze het gevoel hebben dat ze het moeten ‘maken’.”
Annick: “En vaak komt de zwaarste druk vanuit zichzelf. Iedereen die studeert om zich te bewijzen, om te presteren, om de beste student te zijn… komt in de problemen.”
Sarah: “Er is ook een verschil tussen ons bewust zijn van die druk en wat we ermee doen, welke impact we hier zelf op hebben. Dat zit vaak in kleine dingen. Als een prof in het begin van het jaar zegt: ‘kijk eens goed rond in het auditorium, want binnen een paar maanden zit de helft hier niet meer’, dan is dat met de beste bedoelingen, om te motiveren. Maar het effect is vaak het omgekeerde. En dat is belangrijk voor méér studentenwelzijn: de kennis erover moeten we nog meer verspreiden in de hele universiteit.”
Iedereen psycholoog?
Sarah: “Nee, dat willen we net absoluut niet. Maar wie zien de studenten het meest? Hun lesgevers. Dan is het maar normaal dat we die kennis bijbrengen over welke factoren studentenwelzijn kunnen bevorderen of net ondermijnen en onze impact erop. De studenten zitten bij hen in de les, niet bij ons. De volgende stap is dus kijken hoe we met de volledige UGent-community een welzijnsbevorderende omgeving creëren zodat studenten zowel persoonlijk als academisch kunnen gedijen en groeien.”
Annick: “Dat is ook een van de redenen waarom we langsgaan in de faculteiten. Aan de ene kant verlagen we zo de drempel naar studenten om hulp te zoeken, maar anderzijds willen we de wisselwerking met bijvoorbeeld de docenten vergroten.”
Een goed werkend team aan studentenpsychologen volstaat dus niet?
Sarah: “Een van de taken van de universiteit is studenten maximale kansen te bieden om hun talenten te ontwikkelen. Dan moet je ervoor zorgen dat de omgeving dat bevordert. Een studentenpsycholoog werkt eigenlijk reactief, als er een probleem is. Je moet ook preventief werken. Hoe zorgen we ervoor dat eerstejaarsstudenten zich snel thuis voelen? Hoe richten we campussen in? Hoe creëren we een grotere sense of belonging bij de studenten? Alles heeft met welzijn te maken. We zijn nu bezig om zo veel mogelijk facetten in te haken op onze visie op welzijn.”
Annick: “Een belangrijk aspect daarin is de volledige begeleidingsketen. We hebben een goed netwerk van studiebegeleiders. Als zij een probleem detecteren dat meer aandacht vraagt, sturen ze de student door naar ons. Die doorstroom is cruciaal. Als wij op onze beurt de nood zien naar intensievere hulp, dan verwijzen we zelf ook studenten door naar externe partners.”
Sarah: "Een van de taken van de universiteit is studenten maximale kansen te bieden om hun talenten te ontwikkelen. Dan moet je ervoor zorgen dat de omgeving dat bevordert."
Mogen we zeggen dat de UGent een hele weg heeft afgelegd op het vlak van studentenwelzijn?
Sarah: “We doen al lang heel veel, maar het zat meer versnipperd. Nu hebben we een coherenter beleid. Een van de uitdagingen nu is om studenten af te helpen van het stigma rond hulp vragen. En we moeten ook af van het beeld dat psychologen duur zijn en altijd volzet. Wij zijn gratis en binnen de week is er plaats. Bij acute problemen zelfs meteen.”
Annick: “Welzijn is een moeilijk thema dat onderhevig is aan golven en stromingen. Momenteel primeert opnieuw een discours van studeren en ‘slagen’. Dat is normaal, de maatschappij evolueert. Het is aan ons om zo goed mogelijk hulp te bieden binnen die altijd veranderende context. Het werk aan studentenwelzijn is nooit af, het is een eeuwigdurende job (lacht.)”
Je kan voor élke kwestie - hoe klein of ‘onschuldig’ ze ook lijkt – wel ergens terecht. Blijf er dus niet alleen mee zitten! Via Wel in je Vel vind je waar je terecht kan.
Lees ook
Vrienden voor het leven: hoe vriendschappen ons gezonder maken
Onderzoek wijst uit dat mensen met een goed sociaal netwerk gelukkiger, gezonder en langer leven. Maar een druk sociaal leven staat niet per se gelijk aan een goed sociaal leven. Stressexpert en professor Marie-Anne Vanderhasselt neemt het effect van vriendschap op stress onder de loep.
Wat als je partner weinig of geen emoties deelt?
Emoties delen zorgt voor intimiteit. Zelfhulpboeken delen daarom kwistig tips om emoties te leren uiten. Maar wat als je partner weinig of geen emoties deelt? Volgens postdoctoraal onderzoeker Laura Sels hoeft dat niet per se een probleem te zijn.
Hoe hou je jouw vakantiegevoel zo lang mogelijk vast?
De zomervakantie is hét moment voor een onvergetelijke reis. Maar hoe hou je achteraf de herinnering aan die mooie tijd zo lang mogelijk levendig?
Chatlijn voor en door studenten bekend tot bij de koning
Studenten Oshin en Jarne hebben twee jaar geleden Epione, een chatlijn voor en door studenten, opgericht. Hun initiatief om het mentaal welzijn van studenten te verbeteren staat ondertussen zelfs op de radar van het Koningshuis.
