De zomervakantie is hét moment voor een onvergetelijke reis. Maar hoe hou je achteraf de herinnering aan die mooie tijd zo lang mogelijk levendig? Durk Talsma, hoofddocent cognitieve psychologie aan de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, heeft enkele concrete tips.
Hoe komt het dat we dat heerlijke vakantiegevoel zo snel kwijt zijn als we terug thuis zijn?
“Dat komt door de rol die aandacht speelt in onze herinneringen. Zodra je terug in je dagdagelijkse omgeving bent, gaat je aandacht naar het werk, het huishouden, ... Alles wat daaraan geassocieerd is komt onmiddellijk terug boven, waardoor je het vakantiegevoel niet lang kunt vasthouden.”
Herinneren we vakanties beter of slechter dan andere gebeurtenissen?
“Meestal beter, al hangt het af van de soort vakantie. Het bijzondere aan een vakantie is dat het vaak een unieke gebeurtenis is en we onthouden unieke gebeurtenissen beter. Als je iedere zomer naar hetzelfde bungalowpark op reis gaat, dan vloeien die herinneringen in elkaar over, waardoor je op een bepaald moment niet meer weet of iets vorig jaar is gebeurd, of twee jaar geleden.
Bovendien zitten er aan vakanties ook vaak emotionele ervaringen vast. Aangezien we emotionele gebeurtenissen beter onthouden, herinneren we onze vakanties ook beter.”
Helpt het maken van vakantiefoto’s om die vakantie beter te herinneren?
“Ja, als je ook iets doet met die foto’s. Wanneer je je vakantiefoto’s vaak bekijkt, of er een fotoalbum van maakt, dan helpt dat zeker om de herinneringen aan die vakantie beter vast te houden. Als je niets met de foto’s doet, dan heeft het eerder een negatief effect en onthoud je dus minder van je vakantie.”
Kunnen we ons geheugen trainen om vakantieherinneringen beter te onthouden?
“Je kunt je geheugen trainen, maar het probleem is dat het vaak bij heel specifieke domeinen blijft. Je kunt je geheugen bijvoorbeeld trainen om lange cijferreeksen te onthouden, maar daarom ga je je vakantie nog niet beter herinneren.
Wat wel helpt, is slaap. Als je voor een rustige vakantie kiest en bijvoorbeeld drie weken op dezelfde camping blijft, gaat je geheugen erop vooruit. Maar het aantal unieke ervaringen tijdens zo’n vakantie is dan natuurlijk weer minder. Als je een lange rondreis maakt waarbij je elke dag op een andere plek bent, gaat dat ten koste van je slaapkwaliteit. Maar doordat je zoveel verschillende prikkels krijgt, ga je je die vakantie toch goed herinneren.”
Durk Talsma: “Wanneer je je vakantiefoto’s vaak bekijkt, of er een fotoalbum van maakt, dan helpt dat zeker om de herinneringen aan die vakantie beter vast te houden. “
Eens een vakantieherinnering in ons langetermijngeheugen zit, blijft die daar dan voor altijd zitten?
“Ja, die blijft daar héél lang zitten. Onze herinneringen vervormen wel altijd een beetje, maar hoe ouder de herinnering, hoe langer ze intact blijft. Dat zien we ook bij oudere mensen die last krijgen van Alzheimer: de meest recente herinneringen worden het eerst aangetast.”
Zeven tips om je vakantie beter te herinneren
- Doe iets unieks. Ga niet elk jaar naar dezelfde plek op reis. Of doe iets dat je nog nooit eerder deed. Sta bijvoorbeeld eens extra vroeg op om een zonsopgang te zien.
- Doe iets spannends. Emoties versterken het geheugenspoor naar je herinnering. Doe iets wat je leuk of angstaanjagend vindt. Of beide, bijvoorbeeld oog-in-oog staan met een Nijlpaard, of met een safaritruck vast komen te zitten in de buurt van een kudde olifanten.
- Hou een dagboek bij. Ons geheugen is heel gevoelig voor vervormingen. Als je iets precies wilt onthouden, hou dan een dagboek bij. Als je dat dagboek later leest, zul je versteld staan van wat je allemaal was vergeten.
- Slaap voldoende. Goed slapen verbetert je geheugen. Maar vergeet niet voldoende unieke ervaringen op te doen.
- Doe iets met je vakantiefoto’s. Bekijk ook na je vakantie de foto’s die je nam. Maak een fotoalbum of slideshow voor vrienden of familie. Vraag je reisgenoten dat ook te doen, zodat niet iedereen dezelfde selectieve herinnering heeft.
- Gebruik je vijf zintuigen. Met foto’s onthoud je enkel de visuele indrukken. Daarom is het goed om ook in geluiden of geuren te denken. Denk bijvoorbeeld aan dat blokje lavendelzeep dat je ooit kocht op een marktje in Zuid-Frankrijk: als je daaraan ruikt, komen de herinneringen aan die vakantie vanzelf terug.
- Haal samen vakantieherinneringen op. Als je – samen met je reisgenoten – vakantieherinneringen ophaalt, geef je daar extra aandacht aan. Die selectieve aandacht versterkt het geheugenspoor naar de herinnering.
Lees ook
Mag dit online? Vijf tips om veilig vakantiefoto’s van je kinderen te delen
Schattige babyfoto’s, de eerste schooldag van je peuter of binnenkort de vakantiefoto’s met de kinderen. Ouders delen graag foto’s van hun kinderen. Maar het online delen van die foto’s brengt ook risico’s met zich mee. Doctoraatsonderzoeker Elisabeth Van den Abeele geeft tips hoe je er als ouder best mee omgaat.
Lees ook
Psychologe Ann Buysse: “We kunnen veel leren van niet-traditionele gezinsvormen”
“De huidige diversiteit aan gezinsvormen is een rijkdom”, zegt professor Ann Buysse, decaan van de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen. Ze schreef een boek over samenleven en hoe we met elkaar omgaan. Daarin besteedt ze ook aandacht aan het gezin (in alle vormen) en de relatie kind-ouder.
Hoe (on)gezond is piekeren?
Piekeren doen we allemaal wel eens. Het kan zelfs goed zijn voor onze mentale huishouding, zegt professor Ernst Koster (vakgroep Experimenteel-Klinische en Gezondheidspsychologie). Maar het kan ook uit de hand lopen.
Van denken naar durven: over kansen grijpen en met kleine stapjes je leven veranderen
Stel: je wil iets veranderen in je leven. Stoppen met roken, vermageren, een andere job. Hoe pak je dat aan? “Denken is de eerste stap. Maar je moet vooral durven. Hoe? Door kansen te durven zien en grijpen, of door serendipiteit.”
Pakjes geven maakt gelukkiger dan pakjes krijgen
Met de feestdagen breekt er een periode aan van cadeaus uitwisselen. En hoezeer je ook uitkijkt naar het uitpakken ervan, het echte geluk zit niet in wat je krijgt. Professor Alain Van Hiel, sociaal psycholoog aan de UGent, is duidelijk: het geven van pakjes maakt ons gelukkiger dan het ontvangen ervan.
