De zomervakantie is hét moment voor een onvergetelijke reis. Maar hoe hou je achteraf de herinnering aan die mooie tijd zo lang mogelijk levendig? Durk Talsma, hoofddocent cognitieve psychologie aan de faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, heeft enkele concrete tips.
Hoe komt het dat we dat heerlijke vakantiegevoel zo snel kwijt zijn als we terug thuis zijn?
“Dat komt door de rol die aandacht speelt in onze herinneringen. Zodra je terug in je dagdagelijkse omgeving bent, gaat je aandacht naar het werk, het huishouden, ... Alles wat daaraan geassocieerd is komt onmiddellijk terug boven, waardoor je het vakantiegevoel niet lang kunt vasthouden.”
Herinneren we vakanties beter of slechter dan andere gebeurtenissen?
“Meestal beter, al hangt het af van de soort vakantie. Het bijzondere aan een vakantie is dat het vaak een unieke gebeurtenis is en we onthouden unieke gebeurtenissen beter. Als je iedere zomer naar hetzelfde bungalowpark op reis gaat, dan vloeien die herinneringen in elkaar over, waardoor je op een bepaald moment niet meer weet of iets vorig jaar is gebeurd, of twee jaar geleden.
Bovendien zitten er aan vakanties ook vaak emotionele ervaringen vast. Aangezien we emotionele gebeurtenissen beter onthouden, herinneren we onze vakanties ook beter.”
Helpt het maken van vakantiefoto’s om die vakantie beter te herinneren?
“Ja, als je ook iets doet met die foto’s. Wanneer je je vakantiefoto’s vaak bekijkt, of er een fotoalbum van maakt, dan helpt dat zeker om de herinneringen aan die vakantie beter vast te houden. Als je niets met de foto’s doet, dan heeft het eerder een negatief effect en onthoud je dus minder van je vakantie.”
Kunnen we ons geheugen trainen om vakantieherinneringen beter te onthouden?
“Je kunt je geheugen trainen, maar het probleem is dat het vaak bij heel specifieke domeinen blijft. Je kunt je geheugen bijvoorbeeld trainen om lange cijferreeksen te onthouden, maar daarom ga je je vakantie nog niet beter herinneren.
Wat wel helpt, is slaap. Als je voor een rustige vakantie kiest en bijvoorbeeld drie weken op dezelfde camping blijft, gaat je geheugen erop vooruit. Maar het aantal unieke ervaringen tijdens zo’n vakantie is dan natuurlijk weer minder. Als je een lange rondreis maakt waarbij je elke dag op een andere plek bent, gaat dat ten koste van je slaapkwaliteit. Maar doordat je zoveel verschillende prikkels krijgt, ga je je die vakantie toch goed herinneren.”
Durk Talsma: “Wanneer je je vakantiefoto’s vaak bekijkt, of er een fotoalbum van maakt, dan helpt dat zeker om de herinneringen aan die vakantie beter vast te houden. “
Eens een vakantieherinnering in ons langetermijngeheugen zit, blijft die daar dan voor altijd zitten?
“Ja, die blijft daar héél lang zitten. Onze herinneringen vervormen wel altijd een beetje, maar hoe ouder de herinnering, hoe langer ze intact blijft. Dat zien we ook bij oudere mensen die last krijgen van Alzheimer: de meest recente herinneringen worden het eerst aangetast.”
Zeven tips om je vakantie beter te herinneren
- Doe iets unieks. Ga niet elk jaar naar dezelfde plek op reis. Of doe iets dat je nog nooit eerder deed. Sta bijvoorbeeld eens extra vroeg op om een zonsopgang te zien.
- Doe iets spannends. Emoties versterken het geheugenspoor naar je herinnering. Doe iets wat je leuk of angstaanjagend vindt. Of beide, bijvoorbeeld oog-in-oog staan met een Nijlpaard, of met een safaritruck vast komen te zitten in de buurt van een kudde olifanten.
- Hou een dagboek bij. Ons geheugen is heel gevoelig voor vervormingen. Als je iets precies wilt onthouden, hou dan een dagboek bij. Als je dat dagboek later leest, zul je versteld staan van wat je allemaal was vergeten.
- Slaap voldoende. Goed slapen verbetert je geheugen. Maar vergeet niet voldoende unieke ervaringen op te doen.
- Doe iets met je vakantiefoto’s. Bekijk ook na je vakantie de foto’s die je nam. Maak een fotoalbum of slideshow voor vrienden of familie. Vraag je reisgenoten dat ook te doen, zodat niet iedereen dezelfde selectieve herinnering heeft.
- Gebruik je vijf zintuigen. Met foto’s onthoud je enkel de visuele indrukken. Daarom is het goed om ook in geluiden of geuren te denken. Denk bijvoorbeeld aan dat blokje lavendelzeep dat je ooit kocht op een marktje in Zuid-Frankrijk: als je daaraan ruikt, komen de herinneringen aan die vakantie vanzelf terug.
- Haal samen vakantieherinneringen op. Als je – samen met je reisgenoten – vakantieherinneringen ophaalt, geef je daar extra aandacht aan. Die selectieve aandacht versterkt het geheugenspoor naar de herinnering.
Lees ook
Mag dit online? Vijf tips om veilig vakantiefoto’s van je kinderen te delen
Schattige babyfoto’s, de eerste schooldag van je peuter of binnenkort de vakantiefoto’s met de kinderen. Ouders delen graag foto’s van hun kinderen. Maar het online delen van die foto’s brengt ook risico’s met zich mee. Doctoraatsonderzoeker Elisabeth Van den Abeele geeft tips hoe je er als ouder best mee omgaat.
Lees ook
Vrienden voor het leven: hoe vriendschappen ons gezonder maken
Onderzoek wijst uit dat mensen met een goed sociaal netwerk gelukkiger, gezonder en langer leven. Maar een druk sociaal leven staat niet per se gelijk aan een goed sociaal leven. Stressexpert en professor Marie-Anne Vanderhasselt neemt het effect van vriendschap op stress onder de loep.
Wat als je partner weinig of geen emoties deelt?
Emoties delen zorgt voor intimiteit. Zelfhulpboeken delen daarom kwistig tips om emoties te leren uiten. Maar wat als je partner weinig of geen emoties deelt? Volgens postdoctoraal onderzoeker Laura Sels hoeft dat niet per se een probleem te zijn.
“Het werk aan studentenwelzijn is nooit af”
Studentenwelzijn is meer dan ooit een uitdaging voor universiteiten. Onder meer monitoraten, studiebegeleiders en studentenpsychologen staan aan de UGent klaar om studenten op te vangen. Maar het verhaal is ruimer dan dat en belangrijker: nog steeds groeiende.
Chatlijn voor en door studenten bekend tot bij de koning
Studenten Oshin en Jarne hebben twee jaar geleden Epione, een chatlijn voor en door studenten, opgericht. Hun initiatief om het mentaal welzijn van studenten te verbeteren staat ondertussen zelfs op de radar van het Koningshuis.
